Treść umowy przedwstępnej winna precyzyjnie określać, jakie znaczenie prawne ma wręczona sprzedającemu kwota w okolicznościach, gdy jej wręczenie następuje przed zawarciem notarialnej umowy przeniesienia własności nieruchomości. Zarówno zaliczka, jak i zadatek mogą, ale wcale nie muszą, zostać wręczone. Od woli stron zależy zarówno sam fakt dokonania wcześniejszej częściowej wpłaty, jak i wysokość tej wpłaty oraz okoliczność, czy wpłacie tej nadany zostanie charakter zaliczki, czy zadatku. Istotnym celem wręczenia kwoty zadatku bądź zaliczki jest silniejsze zadeklarowanie przez strony woli przeprowadzenia transakcji sprzedaży nieruchomości. Jest prawie regułą na rynku, że sprzedający domagają się wcześniejszego wpłacenia określonej przez siebie kwoty, zaliczanej potem na poczet ceny, chcąc mieć pewność, że osoba deklarująca wolę zakupu, z transakcji się nie wycofa. Jeżeli strony uzgodnią, że wpłacana kwota będzie miała charakter zaliczki, to w sytuacji, gdy nie dojdzie do zawarcia notarialnej umowy sprzedaży nieruchomości, uiszczona zaliczka podlega zwrotowi w pełnej wysokości, tj. w takiej, w jakiej nominalnie została wręczona. Sprzedający może wycofać się z transakcji i zwrócić zaliczkę (np. gdy znajdzie lepszego kupca), a kupujący może nie przystąpić do umowy notarialnej (gdy np. znalazł lepszą czy też tańszą nieruchomość). Zaliczka zatem nie wiąże dość skutecznie stron umowy przedwstępnej sprzedaży nieruchomości.
Inaczej sprawa wygląda w sytuacji, gdy strony uzgodnią, że wręczana przed przeniesieniem własności nieruchomości kwota ma charakter zadatku. Zadatek w znacznie większym stopniu wiąże strony, które uzgodniły, że w określonym terminie przystąpią do notarialnej umowy sprzedaży nieruchomości. W przypadku nieprzystąpienia do umowy sprzedaży nieruchomości z winy kupującego, który dał zadatek, kwota zadatku przepada na rzecz sprzedawcy. Czyli kupujący traci prawo do zwrotu wręczonej kwoty, gdy po jego stronie zaistniały przyczyny, które uniemożliwiły zawarcie umowy. W przypadku zaś, gdy to z winy sprzedającego, który zadatek otrzymał, nie dojdzie do zawarcia umowy notarialnej, kupujący ma prawo domagania się zwrotu kwoty dwukrotnie wyższej.
Zatem zadatek mocniej wiąże strony zamierzające zawrzeć umowę notarialną sprzedaży nieruchomości i zwykle na rynku obrotu nieruchomościami to właśnie wręczenia zadatku domagają się sprzedający, chcący mieć pewność, że rezygnując z negocjacji z kolejnym potencjalnym nabywcą, nie tracą możliwości sprzedaży tej nieruchomości.
Alicja Galiszkiewicz